Religie en humanisme, ethiek en zedelijkheid, het heilige en respect26 februari 2010Religie en humanisme, ethiek en zedelijkheid, het heilige en respect
Bekijk alle berichten van Eliezer | Waarschuw de redactie
Een levensbeschouwing is het fundament waarop je terug kunt vallen in tijden van verwarring. door: Julia Boulanger
Een levensbeschouwing is het fundament waarop je terug kunt vallen in tijden van verwarring.
Het kan een religieuze levensvisie zijn, gebaseerd op een heilig boek zoals de Bijbel, de Koran of een ander heilig geschrift. Heilig is wat geheiligd wordt.
Het kan ook een humanistische levensvisie zijn gebaseerd op ethiek.
Hoewel er wezenlijke verschillen zijn in oorsprong, zijn de verschillen in uitwerking minimaal. Het gaat uiteindelijk om waarden die iedereen belangrijk vindt.
De hoogste waarde binnen een religieuze visie is het heilige. De profane equivalent hiervan is respect.
Een levensvisie biedt oriëntatie. Er zijn twee soorten oriëntatie, in de tijd en in de ruimte. Voor een klein kind zijn verjaardagen, Sinterklaas etc. de oriëntatiepunten in de tijd. En een van de eerste vormen van bewustwording van de ruimte is, als je richting huis gaat en je herkent de boom, een putdeksel of schuurtje in de nabijheid van je huis.
In het jodendom wordt de nadruk gelegd op de heiliging van de tijd, de sabbat. In het christendom, zeker in het katholicisme, ligt de nadruk op de ruimte, de kathedralen.
Zonder oriëntatiemogelijkheid ben je stuurloos in de storm. Paniek slaat toe en naarstig wordt gezocht naar vastigheid. Rituelen worden gezocht.
Atheïstische intellectuelen hebben vaak een humanistische ethiek en de wat minder cognitief ingestelde ongelovigen een ‘ethiek vanuit het hart’. Dan ‘voel’ je gewoon wat goed is en wat niet goed is.
Net zo’n soort verschil is waar te nemen bij de gelovigen. Zelfs bevindelijkheid kan soms heel rationeel zijn!
Ethiek is de kunst van het juiste handelen, het goeddoen. Sommigen doen daar heel ingewikkeld over, voor anderen is het een stuk makkelijker: ‘je merkt toch gewoon of het goed of niet goed voelt!’ Overigens is het wel weer zo dat de meeste beslissingen, ook bij de cognitief ingestelde mens, toch uiteindelijk door het gevoel worden genomen. Uiteraard zet je alle voor- en nadelen eerst naast elkaar. Is dat lijstje niet in evenwicht, dan laat de juiste beslissing zich gemakkelijk raden. Als de plussen en de minnen ongeveer gelijk in aantal zijn, lijkt het erop dat welke beslissing je ook neemt, het weinig uitmaakt,
maar het gevoel spreekt desondanks toch wel vaak een duidelijke voorkeur uit.Hoe kun je het hart laten spreken, hoe kun je horen wat je gevoel zegt? Bij sommige mensen gaat dat vanzelf, het gevoel is vaak duidelijk aanwezig en laat van zich horen. Als dit minder het geval is, moet je er even de tijd voor nemen. Wat ikzelf dan doe is ontspannen, en de mogelijke keuzes één voor één tot me door laten dringen en voelen hoe het lichaam op de verschillende opties reageert.
In de religieuze ethiek is het heilige het hoogste goed. Hoe je dit heilige ook wilt benoemen in mensentaal, een wezenskenmerk is dat het ontzag oproept. Vrees kan ook wel gezegd worden, maar pas dan wel op dat je het niet verwisselt met angst. Angst is het gevoel dat je krijgt als je wegrent voor iets waar je bang voor bent. William James ontdekte dat angst een lichamelijke reactie is op het wegrennen. Het is dus geen reactie op het angstaanjagende object. James’ theorie lijkt inmiddels te worden bevestigd door onderzoekingen uit de neurofysiologie; in toonaangevende tijdschriften op dat gebied wordt er in ieder geval naar verwezen.
Ontzag dus, een natuurlijke reactie op alles wat we niet kennen, maar wel als aanwezigheid kunnen voelen. Respect is het sleutelwoord van de humanistische ethiek.
http://www.trouwcommunities.nl/religie-filosofie/opinie/blogs/316/1023.html
gast ik denk dus dat respect in denken en voelen over wat is nu respect? ook los van elkaar kunnen bestaan
wat komt eerst het gevoel of het denken?