De maan

Mysterie, Mythe en Legende

Iedere maand zien wij de maan haar buitengewone, nooit eindigende transformatie doorlopen. Ze doemt op uit de duisternis, een fragiel schijfje licht, en groeit onmerkbaar tot ze de volle rijpheid bereikt om daarna langzaam weer te vervagen in de nacht. Haar invloed op het water en het leven op aarde is merkbaar en haar ritme lijkt verbonden met de meest geheimzinnige cycli in onszelf; die van vruchtbaarheid, scheppingskracht, het leven zelf. Geen wonder dat mythen en legenden over de maan door de eeuwen heen in alle culturen is aangetroffen.


In veel culturen wordt de maan in verband gebracht met de dood. Een opvallend aspect daarbij is dat de dood in dat geval gezien wordt als een integraal onderdeel van het leven. Het is mogelijk dat dit te maken heeft met de onafgebroken kringloop van de maan, of misschien is het het bleke, spookachtige maanlicht in de stilte van de nacht dat de dood en de maan heeft samengebracht.

De oude duivel van het christendom, de slang, werd ook geassocieerd met de maan dankzij het vermogen om op gezette tijden zijn huid af te werpen. Hoewel op oude schilderijen vaak te zien is hoe maagd Maria de slang vertrapt, levert haar connectie met de maan en de geheimen der vruchtbaarheid behoorlijk wat tegenstrijdigheden op.

Deze irrationele gang van zaken ontsprong waarschijnlijk aan de christelijke behoefte om tot een vergelijk te komen met de uiterst machtige tradities van datgene dat werd gezien als heidendom, die tot medio het laatste millennium diep waren ingeburgerd in Europa.
Aan de maan gewijde erediensten, mythen en legenden zijn ouder dan iedere vorm van overgeleverde verhalen. Waar de zon het voortduren der dingen symboliseert, staat de maan voor verandering en transformatie, het mysterie van het leven.

Over de gehele wereld bestaan legenden over de maan. Een Zuid-Amerikaanse legende vertelt over de liefde tussen de zon en de maan, wier tranen de aarde zouden doen overstromen als ze zouden huwen. Volgens de Chinezen werd de wereld geschapen uit chaos, toen Boeddha de zon naar de hemel zond. Het yin en yang teken staat ook (naast vele andere uitersten) symbool voor de zon en de maan.
Een verklaring van de maanfasen was volgens de Kapei het feit dat de maan twee vrouwen had, een in het oosten en een in het westen. Hij gaat van de ene naar de andere, de een verzorgt hem goed, de ander verwaarloost hem, waardoor hij nu eens goed gevuld is en dan weer mager.
De boeddhisten menen dat de zon en de maan over drie paden reizen. Trekken ze over het geitenpad dan valt er geen regen (want geiten verafschuwen water), trekken ze over het olifantenpad dan giet het van de regen (olifanten zijn dol op water) en gaan ze over het stierenpad dan is de weersgesteldheid gematigd. Naar hun zeggen leeft de maan in een paleis van edelstenen, waarvan de buitenkant bestaat uit zilver.


De Maangodin


Isis, Diane, Helena, Hathor, Artemis...de oude beschavingen kenden veel godinnen die hun macht en invloed ontleenden aan de maan. De essentie was het subtiele doch dynamische effect op de levenskrachten. Aan veel godinnen werden lunaire kwaliteiten toegeschreven vanwege het simpele feit dat die deel uitmaakten van hun vrouwelijkheid. Andere stonden in een specifieker verband met de maan; ze brengt de maan op aarde zodat wij stervelingen haar gaven kunnen delen.
De maangodinnen hebben in de mythologie verschillende namen en rollen gekregen. Hecate is de godin van de opkomende en ondergaande maan, Astarte van de halve maan, Diana of Cynthia van de maan die hoger aan de hemel stond, Selene (ook Luna genoemd) was de minnares van de slapende Endymion, de zon. De baan die de maan beschrijft is Selene die onderweg is naar haar slapende minnaar.

"De Maangodin, halt houdend tijdens tijdens de nachtelijke loop langs de hemel om de slapende Endymion, de ondergaande zon, te kussen."
(William White)

Zeus zou Endymion het eeuwige leven en de eeuwige jeugd hebben geschonken en Selene kwam iedere nacht omlaag naar de aarde om hem te omhelzen.

"Zij is het wonderschone oog van de nacht-
gelijk de zon beweegt zij langs de hemel,
in een wagen getrokken door witte paarden.
Haar zachte licht stroomt omlaag naar de aarde,
zij is de jageres...ze is de bruid van Zeus...
de volle hemelbol die glanst in de nacht.
Ze wordt bemind door Pan,
die haar meelokt in de duistere wouden,
vermomd als een sneeuwwitte ram.
De zacht ruisende wind,
de stralende schapen wolkjes voor zich uitdrijvend,
trekt de maan naar de donkere bossen verderop.


Afwijkend gedrag tijdens een volle maan

Ook moderne wetenschappers onderkennen de invloed van de maan:

Veel chirurgen zien tijdens volle maan af van opereren wegens een sterkere neiging tot bloeden tijdens een operatie.
De statistieken over criminaliteit bewijzen dat het aantal geweldsmisdrijven gedurende volle maan duidelijk toeneemt.
Onderzoek wijst uit dat tijdens volle maan het percentage zelfmoorden aanzienlijk stijgt.
In de homeopathische praktijk is de "maangevoeligheid" van een patient een belangrijk sleutelsymptoom voor de keuze van het juiste constitutiemiddel of typemiddel.
Veel van het menselijk wangedrag is de maan verweten. Allemaal zijn we, zo wordt verondersteld, een beetje gekker rond volle maan, oftewel "lunatic". Sommigen