Als niets je meer kan raken.

Uitstellen en vermijden zijn een wezenlijk onderdeel van de ontkenning van behoeften. Omdat alles wordt gerelativeerd is niets echt belangrijk of urgent, dus kan het best nog wel tot morgen wachten. De lijfspreuk van ontkenning van behoeften kunnen zijn: "Doe niet vandaag, wat tot morgen kan wachten". Omdat niets urgent of van groot belang is, zie je dat deze mensen die in deze afweervorm zitten "alles best vinden". Vraag je hun: "Wat wil jij?" dan is het antwoord: "Oh, het maakt mij niet uit, zeg jij het maar."

Een ander effect van deze afweer is dat je er veel door vergeet. Ons geheugen werkt het beste voor zaken die emotioneel belangrijk voor ons zijn. Hoe belangrijker de gebeurtenis is in emotionele zin, hoe beter het geheugen werkt en dit kan opslaan. Als door de ontkenning van behoeften niets echt belangrijk is, werkt het geheugen niet optimaal en zullen we veel vergeten of misschien is het juister om te zeggen "niet opslaan", het leven gaat als het ware langs ons heen zonder veel betekenis of impact.

Het nemen van verantwoordelijkheid is ook moeilijk voor wie in deze afweer zit. Als zaken immers niet urgent of belangrijk zijn, en er bovendien een neiging is om ze te vergeten, dan zal het verantwoordelijkheidsgevoel ook matig ontwikkeld zijn.

De essentie van de ontkenning van behoefte is dus het gevoel niets nodig te hebben, gecombineerd met een emotioneel en fysiek min of meer verdoofde staat van zijn en gedrag waaruit blijkt dat:
- er niets aan de hand is; alles kan wachten, (bijna) niets is urgent of belangrijk;
- werkelijke passie en emotionele intimiteit ontbreken.

Uit de woorden die iemand zegt blijkt het dikwijls ook dat iemand in de ontkenning van behoeften zit. Kleur ontbreekt, het leven is grijs: er is weinig intimiteit, enthousiasme, inspiratie, creativiteit, passie, hechting en engagement in het leven van mensen met een sterke ontkenning van behoeften. Weinig levensenergie dus. Ze stralen dikwijls een quasi nonchalance uit.

Nog een ander kenmerk van de ontkenning van behoeften is een houding waaruit blijkt dat iemand maar "doorhobbelt", "want het komt wel goed", "er is niets aan de hand", kortom, een maak-je-maar-niet-druk-houding. Lichamelijk is er weinig opwinding, de houding is flegmatiek. Er is geen haast. "Maak vooral geen drukte, doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg."

Het lijkt wel alsof er sprake is van een verdoofde staat van zijn. Opvallend is de verregaande mate waarin mensen ongevoelig kunnen zijn voor wat er zich in hun lichaam afspeelt. Dat uit zich door onvermogen in contact te komen met oude pijn, maar ook door bijvoorbeeld relatief maar weinig fysieke pijn te voelen.

Een sterke ontkenning van behoeften kan er bijvoorbeeld toe leiden dat iemand nauwelijks iets voelt wanneer hij / zij 39 graden koorts heeft. Of je ziet 's avonds opeens een grote bloeduitstorting op je been, maar hebt geen benul waar je die hebt opgelopen. Ook het voelen van je eigen fysieke lichaamsgrenzen kan moeilijk zijn, en dit kan zich uiten in fysieke onhandigheid. Bijvoorbeeld het relatief vaak omstoten van dingen, laten vallen van glazen, enzovoorts. Het is alsof de subjectieve beleving zich beperkt tot het hoofd en de persoon zich nauwelijks bewust is van het eigen lichaam.

Opmerkelijk is dat mensen wier leven sterk gekenmerkt wordt door ontkenning van behoeften dikwijls aan één geïsoleerde fobie lijden. Het is alsof de diepe gevoelens verdrongen en onderdrukt worden, met uitzondering van een specifieke angst die door de ene geïsoleerde fobie naar buiten kan komen. Het is of de fobie dien om de emoties toch ergens een beperkte en overzichtelijke uitlaatklep te geven. De fobie lijkt te dienen als een soort ventiel van de hogedrukpan die ontstaat bij een sterk werkende ontkenning van behoeften. Voorbeelden zijn de geslaagde zakenman die niet durft te vliegen, de top ambtenaar met een enorme angst om openbaar te spreken, de laconieke controller die doodsbang is voor onweer, de bagatelliserende huisarts die lijdt aan claustrofobie.

Bron: Illusies - Ingeborg Bosch p194