Gedragsverandering als gevolg van belonen is (volgens Aletha Solter) bedriegelijk en kan leiden tot een onvermogen om verantwoordelijkheid te nemen voor het eigen doen en laten en tot een levenslange afhankelijkheid van beloning van buitenaf.
En daarin heeft Aletha natuurlijk gelijk... Je moet je gedrag niet gaan veranderen om anderen te behagen, dan wordt je afhankelijk van beloning van buitenaf. Je moet zélf begrijpen wat (on)gewenst gedrag is. Daarom ben ik eindeloos aan het uitleggen aan mijn kinderen (in de klas en thuis) wáárom ik blij of niet blij ben met gedrag...
Bijvoorbeeld, als een kind zich in mijn klas structureel bedreigd voelt door een ander kind, maak ik harde afspraken. Je blijft bij hem/ haar uit de buurt. Ik leg ook uit waarom: Diegene is bang van jou, dus is het belangrijk voor die persoon dat je hem/ haar met rust laat. Voor beide kinderen een belangrijke afspraak. Vervolgens ga je dit eindeloos evalueren en dit stukje gedrag belonen. (Elke keer benoemen dat je ziet dat die persoon zijn best doet om zich aan die afspraak te houden, en dat je er blij mee bent). Als het toch eens mis gaat, benoem ik dat ook, herinner hem/ haar aan de afspraak en leg de nadruk op wat goed gaat, en ook dat het menselijk is dat het af en toe niet goed gaat. Wat ik dus wil bereiken is dat dit kind begrijpt wáárom ik dit gedrag wil (vanwege de ander).
Bijkomend voordeel is dat dit kind ervaart dat gedragsverandering de moeite loont, want wat hij/ zij leert dat er minder stress is op een bepaalde situatie, en dat hij/ zij dat op 'eigen' kracht voor elkaar heeft gekregen. Belonen is hier dus een hulpmiddel, de gedragsverandering moet vanuit het kind komen, .... en dat gebeurt als hij ervaart en begrijpt dat zijn 'nieuwe' gedrag beter werkt dan zijn 'oude' gedrag.
Sarina, persoonlijk geloof ik niet zozeer dat kinderen 'uitproberen' of om 'negatieve aandacht' vrágen. Misschien vraagt ze aandacht voor iets dat achter 'het onder de tafel zitten' of haar 'nee zeggen' schuilt....
Natuurlijk, daar ben ik me van bewust. Wij hebben een groot gezin, en het is niet altijd makkelijk om je stukje aandacht te krijgen. Met uitproberen bedoel ik dat ze in die periode echt haar grenzen aan het verkennen was... 'mijn wil' versus 'jouw wil'.... Pff daar heeft deze kleine echt mij voor gevonden, de andere kinderen kon ik wel 'bewerken', maar deze zoekt écht de grenzen. Ik heb wel eens huilend beneden gezeten en zij krijsend boven aan de trap.... Ik wist het echt even niet meer... Ik bedoel met negatieve aandacht vragen dat ze 'eist' dat ik op haar inga, terwijl ik soms net met de andere kinderen aan het praten ben. Mijn 'regel' is dan dat ze moet wachten op haar beurt. Tja, dan hoopt ze dat onder tafel zitten wél aandacht genereert, maar dat doe ik dan dus niet... Het is negatieve aandacht vragen omdat ze weet dat het ongewenst gedrag is... Met vragen bedoel ik natuurlijk niet bewust vrágen, ze doen gewoon iets omdat ze iets willen...