Nag Hammadi
In december 1945 werd door een Arabische boer bij het plaatsje Nag Hammadi in Egypte een kruik gevonden met een vijftigtal (voor het merendeel Koptische) oude geschriften. Dit waren teksten zoals het 'Evangelie van de Waarheid', het 'Geheime Boek van Johannes', en het 'Gebed van de apostel Paulus'. Maar ook 'verslagen' van gesprekken tussen Jezus en zijn leerlingen. Van het in de kruik gevonden 'Evangelie van Thomas' staat vrijwel zeker vast dat het ouder is dan de nieuwtestamentische evangeliën. Niet alleen christelijke teksten bevatte deze vondst. Zo zijn er joodse en hermetische geschriften bij. In alle teksten is sprake van 'gnosis', in de betekenis van 'diepere kennis', uitzonderlijke wijsheidsleringen uit de eerste twee eeuwen van onze jaartelling.