De oorsprong van dit feest vind zich plaats in het Keltische gebied, met name Ierland en Groot Brittannië, alleen noemde ze het daar geen Halloween, maar Samhain (je spreekt het uit als Sowien). Dit is de Iers-Gaelische naam voor dit feest en wordt over het algemeen door vrijwel iedereen die iets met het Paganisme zo genoemd. Samhain betekend ‘einde van de zomer’, waar het eigenlijk allemaal om draait.
Van oorsprong vindt dit feest plaats met de eerste vorst, of rond de volle maan wanneer het sterrenbeeld Schorpioen door Stier trekt. Zelf heb ik daar niet zo veel mee, dus ik werk lekker met vaste data: 31 oktober tot 1 november!
Samhain is een heel belangrijk feest, zowel vroeger als nu bij de hekserij. Het is een tijd van opoffering en van danken. De winter komt er aan en het is tijd dat we kijken wat we echt nodig hebben om de winter door te brengen. Vroeger slachtte men de dieren die de winter niet meer door zouden komen, om de andere dieren minder te belasten, maar ook om de natuur te danken. Het werd dan ook een heel ritueel. Tevens was dit het einde van het oogstseizoen en werden alle voorraden verzameld en opgeborgen. Alles werd klaargemaakt voor de donkere helft van het jaar.
De zomer is met Samhain definitief ten einde en de aarde gaat zich klaar maken om over een paar maanden opnieuw tot bloei te komen. Het wordt dan ook vaak gezien als het begin van het nieuwe jaar. Men ontstak vreugdevuren en staakte het oorlogen tot aan Beltain. In plaats daarvan speelde men spelletjes zoals schaken.
De doden hebben een belangrijke plek in dit feest. Traditioneel gezien vereerde men de doden van het afgelopen jaar en dacht men dat de doden deze dagen extra dicht bij hen waren. Dat de sluier tussen het rijk van de levenden en het rijk van de doden een stuk dunner was dan andere dagen van het jaar. Men dacht dat de vuren de doden aantrok (zodat ze zich konden warmen).
Momenteel wordt dit nog steeds ervaren, maar kiest men er vaak voor de zielen van overleden dierbaren te vereren, ook al zijn ze misschien al veel langer dood.
Nu zullen vele mensen zich afvragen waarom paganisten zich op die dag zo veel bezig houden met de dood, de dood moet je toch zien te vermijden?! Ja, deze maatschappij is daarop ingesteld, waardoor we eigenlijk vrij weinig meer weten over onze voorvaderen en moeders. Juist daarom staan we op dat punt stil bij de dood om hen in gedachte te houden en hun te danken voor de kennis en wijsheid die zij op ons hebben doorgegeven. Alles wat zij hebben geleerd, ervaren en gedacht is van ouders op kind doorgegeven waarbij het uiteindelijk ook bij jou is aangekomen. Ik vind het mooi om daar eens bij stil te staan, want het heeft er deels voor gezorgd dat jij nu bent wie je bent.
Nu snappen we misschien ook wel waarom Halloween een griezelfeest is met spoken en skeletten. Dat komt allemaal omdat Samhain een dodenfeest is. Maar waar komen die uitgeholde pompoenen dan vandaan? Die met die enge gezichten en lichtjes er in. Deze Jack-o’-lanterns hebben verschillende legendes als oorsprong.
De voornaamste legende lijkt een beetje op die van het mythologische wezen Will-o-the-wisp. Een ding dat de levenden een lichtje liet volgen en ze dan het moeras in lieten wandelen zodat ze verdronken. Dat klinkt vrij luguber natuurlijk, maar bij de pompoen geldt het eigenlijk precies andersom; het wijst de doden de weg, zodat ze weten waar ze welkom zijn. Een pompoen voor je huis zou de ondoden wegjagen, dus het was ook om te beschermen. Het zou vooral goed tegen vampiers werken, want zodra ze in het licht komen, zou hun identiteit prijsgegeven worden.
Een ander verhaal verteld de oorsprong van de naam Jack. Men spreekt dan vooral over een Jack die de duivel te slim af was en hem in een appelboom liet klimmen. Toen de duivel eenmaal in de boom zat, kerfde hij kruizen in de boomstam waardoor de duivel er niet meer uit kon. Hier zou het uitsnijden vandaan zijn gekomen. Hij liet de duivel vrij mits deze nooit zijn ziel zou meenemen, want Jack wist dat hij een leven vol zonde had begaan en anders meegenomen zou worden. Jack kon nu echter nergens meer heen en wist niet waar hij naar toe zou moeten. Hij vroeg aan de duivel om een richting en deze gaf hem een vlammetje dat nooit uit zou gaan. Jack holde een knolraap uit (de voorloper van het gebruik van de pompoen) en stopte het vlammetje daarin. Voor eeuwig zwerft hij nu over de aarde voor een rustplek. Vandaag dus de naam Jack-o’-Lantern. Bijzonder verhaal toch?
Naast de doden is ook het elvenvolk heel actief rond deze tijd van het jaar en verdwijnen er altijd wel weer spullen die door dit Goede Volkje worden gestolen. Van sleutels tot baby’s, er zijn vele mythes en vertelsels over diefstallen. Als men met Samhain alleen door het donker moest, droeg men hun kleren binnenstebuiten om ze af te schrikken en gebruikte men zout.
Kleren binnenste buiten dragen is natuurlijk wel heel vreemd. Maar bij de Kelten was het heel gewoon om rond Samhain vreemde kleding of kostuums te dragen om de boze geesten weg te jagen. En ook het gebruik van langs de deuren gaan kwam al eeuwen geleden voor. Zo zie je maar dat hoe wij Halloween nu vieren helemaal niet zo veel verschild van vroeger, alleen is het heel wat commerciëler geworden en is men vaak vergeten wat de gedachte erachter is.
Ik heb Samhain altijd een heel bijzonder feest gevonden, omdat er zo veel te ervaren is en omdat ik de gedachte erachter heel erg bijzonder vind. Het is het eerste jaarfeest wat ik ooit vierde en voor mij altijd een soort klein hoogtepuntje in het jaar. Ik heb nog geen idee wat ik dit jaar met Samhain doe, maar dit schrijven en er meer over leren was al zo fijn. Ik vind het geweldig dat ik dit op deze blog met jullie kan delen en ik hoop dat jullie een geweldig Keltisch Nieuwjaar hebben vandaag! En niet vergeten: vanavond een kaarsje voor iedereen die deze wereld heeft verlaten en nog altijd in je hart is. <3
Bron: nog te verschijnen op zonenmaan.net!
Hoe gaan jullie Samhain vieren?
.
? 
