Afweermechanisme: Valse Hoop

Valse hoop bestaat uit het ontkennen van de waarheid dat behoeften die wij als kind hadden nooit vervuld zullen worden door onszelf wijs te maken dat ze wel degelijk vervuld kunnen worden als we maar doen of zijn wat we in de ogen van onze ouders moeten doen of zijn: Aardiger of slimmer of rustiger of onderhoudender of minder emotioneel of juist emotioneler. Deze strategie werkt echter nooit, omdat de waarheid is dat onze behoeften als kind niet door de omgeving (ouders) zijn vervuld, wat we ook deden of lieten, waren of niet waren, hadden of niet hadden.

Als volwassen zijn de behoeften die wij zo sterk in het heden voelen in werkelijkheid meestal de onvervulde behoeften van het kind dat we waren. Daarom is alles wat we tot stand willen brengen vanuit het afweermechanisme van de valse hoop gedoemd te mislukken. Wat we ook doen, we krijgen nooit meer wat we toen nodig hadden. We kunnen niet teruggaan om het verleden te veranderen.

Bijvoorbeeld: stel dat je als kind honger had en dat je zelfs door hongerdood dreigde te sterven. Ook al kun je nu net zoveel eten, dan zal dat niets veranderen aan het feit dat je als kind honger hebt geleden.

Neem bijvoorbeeld Claire, die een sterke behoefte heeft aan goedkeuring van haar partner. Zij probeert die te krijgen door dingen precies te doen zoals hij het wil. Aangezien het echter om een oude behoefte gaat, zal Claire, wat ze ook doet, nooit genoeg goedkeuring krijgen om haar oude behoefte te bevredigen. Die behoefte zal altijd aanwezig blijven, zelfs als haar partner haar iedere dag verteld hoe blij hij is dat ze zoveel voor hem doet. Omdat het om een behoefte uit de kindertijd gaat, schiet ieder blijk van waardering te kort. Claire kan bijvoorbeeld denken dat hij het niet meent en het maar zegt om haar te manipuleren. Of ze hoort hem werkelijk niet als hij zegt hoe ze over haar denkt of ze vergeet het weer snel. Wat er ook gebeurd, ze zal altijd blijven twijfelen voor zijn waardering voor haar.

De reden waarom ligt voor de hand, maar is tegelijkertijd erg moeilijk te begrijpen als we vanuit ons kind-bewustzijn of onze afweer reageren: we kunnen een oude, onvervulde behoefte nooit vervullen, hoe vaak het er ook op lijkt. Maar omdat valse hoop on in het heden een (weliswaar tijdelijk en vluchtig) gevoel van hoop geeft, voelen we ons goed zolang dat gevoel aanhoudt en dat is tot het moment waarop de hoop onvermijdelijk instort.

Bron: Uit het boek "De herontdekking van het ware zelf-Ingeborg Bosch". Pagina 50