De liefde van een Boeddha..

Om de liefde van een Boeddha - Sharon Salzberg

Uit:
"A Heart as Wide as the World "door Sharon Salzberg
Uitgeverij Shambala - 1997
Inmiddels ook verschenen in het Nederlands bij uitgeverij Asoka onder de titel “Een hart zo groot als de wereld”.

Ik ging naar mijn eerste meditatie retraite in Bodh-gaya, het dorp in India dat ontstaan is rond de boom waaronder de Boeddha verlichting bereikte. Ik was achttien jaar oud, ervaarde inmiddels dat veel in het leven mij niet duidelijk was en me bedrukte, en zo - met mijn gebrek aan helderheid en met een ongelukkig gevoel - vertrok ik naar India om te leren mediteren. Gevormd als ik was door mijn jeugd en cultuur ging ik gebukt onder zelfhaat, zelfveroordeling, het verlangen iemand anders te zijn dan ik was. Ik geloof dat ik heimelijk hoopte door meditatie-beoefening een geheel ander iemand te worden.

Omdat ik daar een van de jongste westerlingen was vroeg iemand me uit nieuwsgierigheid: " Waarom ben jij met meditatie-beoefening bezig?" Het eerste waar ik toen aan moest denken was een afbeelding van de Boeddha in de hoofdtempel bij de Bodhiboom en ik hoorde me zeggen: "Ik oefen om de liefde te kunnen hebben die een Boeddha heeft, om van mensen te kunnen houden zoals de Boeddha dat kon". Ik stond echt te kijken van wat ik mezelf daar hoorde uitspreken, maar ik wist dat ik het meende, ergens diep van binnen, en dat het daaruit oprees.

Mijn wens om lief te hebben als een Boeddha was oorspronkelijk een zoeken naar het vermogen om vóór alles van mezelf te houden, net als de Boeddha gedaan zou hebben naar mijn gevoel - met helder gewaarzijn weliswaar, maar met onverminderd mededogen. Al wat de Boeddha ons leerde is in feite uitdrukking van die liefde, uitvloeisel van zijn grenzeloze mededogen. Zonder ook maar iets op te offeren van de helderheid in het bewustzijn wordt geen wezen of aspect van enig wezen buiten die liefdesruimte gelaten. Deze liefde is allesomvattend.

Naarmate ik me toelegde op de meditatie-beoefening merkte ik herhaaldelijk dat ik de beoefening niet goed kon doen als ik uitging van een hekel aan mezelf, zelfveroordeling, of het nerveus najagen van een of ander nieuw, denkbeeldig zelf. Spirituele oefening waar dit soort motivatie aan te grondslag ligt, lijkt op het voeren van een innerlijke oorlog, een wrede kruistocht voor een ideaal van goedheid waar geen greintje mildheid bij aan de dag gelegd wordt. Oefenen lukte pas goed als ik mijn oorspronkelijke motivatie serieus nam: accepteerde dat ik meer volledig wilde houden van mezelf en anderen. Als ik me van deze wens bewust bleef, bleek telkens dat dat leidde tot de kwaliteiten van vriendelijkheid en ruimhartigheid.

Is zelfveroordeling aanwezig dan zitten we vast aan een pad van ontwijken en verbergen: de pijn die het geeft om alles te veroordelen wat er in onze geest opkomt, is gewoon te moeilijk om te verdragen. Een vriend van me was eens bezig met de jaarlijkse drie-maands retraite aan de Insight Meditation Society in Barre, Massachusetts. In dat jaar kregen we tijdens de retraite bezoek van onze lerares Dipa Ma, die door ons allen geliefd en gerespecteerd werd. De vriend had al verscheidene erg moeilijke dagen doorgemaakt in de retraite, en nam uiteindelijk de beslissing dat hij het nodig had de retraite te onderbreken, een hotel te betrekken, en een bepaalde voetbalwedstrijd op de televisie te bekijken. Zo besloten, zo gedaan.

Toen hij terugkwam - vast niet gelukkiger dan toen hij wegging - was hij plotseling vol schuldgevoel en enorm grote zelfveroordeling. Ook was hij bang Dipa Ma te vertellen wat hij gedaan had. Dag na dag beleefde hij de kwelling van die angst. "Hoe kan ik met dit verhaal bij haar aankomen? Het klinkt zo onwijs. Het klinkt zo zwak. Ze zal me veroordelen en minachting voor me voelen, en ze zal te weten komen dat ik geen goede meditator ben. Dit kan ik toch onmogelijk aan haar vertellen?" Tenslotte verzamelde hij al zijn moed en ging naar haar kamer. Hij ging zitten en deed zijn bekentenis. Dipa Ma keek hem aan. Ze stak haar hand uit, pakte de zijne en zei: "Dat is oké. Nu kun je opnieuw beginnen".

Dat is de liefde van een Boeddha. Stel je eens een moment de geestestoestand voor die vriendelijk en open en ruimhartig genoeg is om de dingen waar te nemen zonder hardvochtig oordeel, terwijl je ze toch stuk voor stuk kunt zien zoals ze werkelijk zijn. In die staat van geest leeft er bij ons geen haatdragendheid ten aanzien van onze daden, taal, gedachten, verlangens, of angsten. Met de liefde van een Boeddha voelen we ons bij het observeren van onze eigen innerlijke wereld niet beschaamd, schuldig of bang. Als we deze gevoelens, die voor helder gewaarzijn een hindernis vormen, niet vasthouden, krijgen we juist veel kracht om moedig en eerlijk te zijn in het kijken naar onszelf. Vanuit een helder contact met de werkelijkheid komt vervolgens mededogen op, in plaats van een afkeer van onszelf, zodat we de koers van ons leven kunnen veranderen in de richting van bevrijding.

En zo is het ook als we kijken naar anderen: we voelen geen afstand of afkeer. Ook dan kunnen we helder gewaarzijn en met groot mededogen .We blijven niet passief of apathisch in situaties die onrechtvaardig of vol pijn zijn, worden daarbij echter niet langer aangedreven door de energie van onze eigen oordelen. Met het beoefenen van meditatie kunnen we het vermogen ontwikkelen om meer volledig van onszelf te houden en meer consequent van anderen te houden - en zo de liefde te vieren van een Boeddha die ook ons eigen wonderbaarlijke vermogen is.

http://www.simsara.nl/artikelomdeliefdevan.html